29 Nov 2012
E-MEL DARI KL
Alah bahasa Melayu diinggeriskan
SUASANA penginggerisan ke atas bahasa Melayu di Malaysia kini dikatakan di tahap 'membimbangkan'.
Demikian pandangan dua sarjana Malaysia, Dr Mohamed Yusof Ismail dan Profesor Dr Teo Kok Seong.
Dr Mohamed Yusof, Profesor Antropologi dan Pakar Runding di Universiti Terbuka Malaysia, memberitahu satu pertemuan ahli bahasa bahawa keterlanjuran menginggeriskan bahasa Melayu boleh mewujudkan suasana serupa di Papua New Guinea apabila kacukan bahasa Inggeris dan bahasa tempatan melahirkan 'pidgin English'.
Dr Teo, pendukung Bahasa Melayu dan Felo Penyelidik Utama Institut Alam dan Tamadun Melayu (Atma) UKM, pula pada satu wacana bahasa kebangsaan baru-baru ini mendapati ketulenan bahasa Melayu kian terhakis kerana lemahnya azam orang Melayu sendiri.
Keazaman pengamal bahasa Melayu amat membimbangkan berbanding bangsa Cina yang menurut beliau kadang-kadang agak keterlaluan dalam melindungi bahasa Mandarin.
"Bahasa Melayu perlu mengurangkan perkataan pinjaman kerana bahasa Melayu itu sendiri kaya dengan perbendaharaan kata yang boleh dipilih.
"Kenapa perlu gunakan perkataan 'infrastruktur' walaupun sudah ada 'prasarana'? Kenapa perlu menggunakan perkataan 'kontemporari' jika perkataan 'semasa' mampu menyampaikan maksud sama?" katanya.
Tambah Dr Teo, disebabkan terlalu banyak perkataan Inggeris diserap dalam kosa kata Melayu, suatu hari nanti rujukan sering dibuat kepada kamus bahasa Inggeris untuk mengetahui makna sesuatu perkataan.
Contohnya, 'modulasi' lebih mudah diketahui maknanya dengan merujuk kepada kamus Inggeris, katanya.
Dr Mohamed Yusof juga menerima rungutan kalangan pelajar antarabangsa yang belajar bahasa Melayu:
"Kami perlu belajar bahasa Inggeris dulu, baru boleh faham bahasa Melayu," katanya, menukil sindiran pelajarnya.
Malah, Dr Mohamed Yusof, mantan Dekan Fakulti Sains Sosial dan Kemanusiaan di Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM), masih ingat pengalaman beberapa pelajarnya yang menjalankan kajian di sebuah kampung.
"'Bagaimana kemudahan komunikasi di desa ini?' tanya pelajar. Penduduk kampung menjawab spontan: 'Pada masa komunis dulu kami hidup terseksa.' Mereka jelas keliru dengan perkataan 'komunikasi' yang bermaksud 'perhubungan'," katanya.
Bala paling besar, kata Dr Mohamed Yusof, berlaku apabila tatabahasa Melayu yang dipelopori Pendeta Zainal Abidin Ahmad (Za'ba) 'dikhianati' oleh penggubal tatabahasa angkatan baru atas alasan agar bahasa Melayu lebih 'moden'.
Maka muncullah istilah saduran seperti 'frasa' (phrase), 'klausa' (clause), 'predikat' dan 'subjek' serta istilah seperti 'vokal' bagi menggantikan 'huruf saksi', 'ayat aktif' bagi menggantikan 'ayat bangun membuat', 'ayat pasif' bagi menggantikan 'ayat bangun kena buat', dan pelbagai lagi kerenah lain yang telah menghancurkan atau menidakkan kerja murni yang dipelopori Za'ba.
Dr Mohamed Yusof selanjutnya menarik perhatian betapa istilah yang sedia ada dan lama digunakan digantikan dengan istilah saduran yang kononnya menampakkan kecanggihan bahasa Melayu.
Misalnya, kata beliau, 'produk' menggantikan 'hasil mahsul', 'keluaran' dan 'barangan'; dan 'bajet' pula menggantikan 'belanjawan'.
Dr Mohamed Yusof memberi contoh lagi bagaimana banyak lagi istilah ciptaan Za'ba telah diketepikan. Pembaca tentu masih ingat istilah lama seperti 'mata-mata' dan 'mata-mata gelap' yang telah digantikan dengan 'polis' dan 'detektif.'
Beliau berpendapat penggubalan istilah baru dengan cara memberi makna baru kepada perkataan lama tidak berlaku di kalangan ahli bahasa selepas Za'ba, tidak seperti orang Inggeris.
Misalnya, apabila 'komputer' mula-mula timbul terdapat keperluan mencari istilah baru. Sebagai contoh, istilah cursor diambil daripada kosa kata lama Inggeris, tetapi diberikan makna baru.
Ahli bahasa di Malaysia memelayukannya terus kepada 'kursor'.
Jika Za'ba masih ada, mungkin dicadangkan istilah 'kekelip', 'kekunang' atau 'tetunjuk' kerana itulah sifat hakiki 'kursor' pada setiap layar 'komputer'.
Begitu juga dengan istilah mouse, virus, web, garbage, footprint dan sebagainya. Orang Inggeris memberikan makna baru kepada istilah lama.
Beliau menegaskan bahawa kita juga boleh mengambil iktibar daripada penduduk tempatan yang lebih bergeliga dalam menggubal istilah yang sesuai apabila perlu.
"Misalnya, ketika 'pizza' mula diperkenalkan di Kelantan, mereka memanggilnya 'roti berlauk'. Begitu juga dengan 'tauhu' yang dipanggil 'pati kacang', 'tauge' dipanggil 'kacang cambah', 'taucu' dipanggil 'kacang masin', buah 'tomato' dipanggil 'terung masam' dan 'carrot' dipanggil 'lobak merah'."
Sebenarnya, kata beliau, Melayu Malaysia boleh belajar memelihara bahasanya daripada orang Thai - tetapi jangan ikut cara Indonesia atau Filipina yang bercelaru bahasa masing-masing.
Misalnya, apabila 'telegram' mula-mula masuk ke Thailand, ahli bahasanya mencari istilah yang dapat menggambarkan sifatnya yang mutlak, iaitu toralek ('tora' = huruf dan 'lek' = jauh).
'Telefon' dalam bahasa Thai ialah 'torasap'. 'Sap' ialah istilah Sanskrit yang bersepupu dengan 'sabda' (kata-kata). 'Televisyen' adalah 'toratat'; tat bermakna 'gambar' atau 'rupa'.
Tidak ada perkataan 'radio' dalam bahasa Thai, tetapi diganti dengan 'wittayu' (daripada kekata Sanskrit, 'bayu').
"Bagi mereka, kepuk serumpun dan turun-temurun adalah Sanskrit, Khmer dan Melayu," tambah beliau.
Adakah amaran dua sarjana itu akan diberi perhatian para bahasawan?
No comments:
Post a Comment